Ο ΑΣΕΠΟΠ ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ συμμετείχε στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Πρόγραμμας Δυτικής Μακεδονίας 2014-2020, στη δράση «Επενδυτικά Σχέδια Καινοτομίας, Έρευνας και Ανάπτυξης Επιχειρήσεων, κλάδων Αγροδιατροφής, Οινοποιίας – Αμπελουργίας, Γουνοποιίας» σε ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Ανάπτυξη και εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών για περεταίρω βελτίωση της ποιότητας του ‘κλαρίσιου ροδάκινου Βελβεντού» με προσωνύμιο VELVITA PEACH (VELVentos qualIty clArisio Peach)
Στην υλοποίηση της δράσης εκτός από το ΑΣΕΠΟΠ ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ, συμμετείχε και το Εργαστήριο Δενδροκομίας του Τμήματος Γεωπονίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ως επιστημονικός φορέας του έργου. Το έργο υλοποιήθηκε στην αγροτική περιοχή Βελβεντού.
Η ανάγκη για την υλοποίηση του έργου προήλθε από δυσαρέσκεια των καταναλωτών για τη γευστική ποιότητα των ροδακίνων, που μειώνει την κατά κεφαλή κατανάλωση σε παγκόσμιο επίπεδο. Η χαμηλή γευστική ποιότητα των ροδακίνων αποδίδεται πρωτίστως στο ότι συγκομίζονται νωρίς, προτού ο καρπός προλάβει να ωριμάσει ώστε να αποκτήσει όλες τις οργανοληπτικές του ιδιότητες. . Εναλλακτικά, τα ροδάκινα μπορεί να αφεθούν ώστε να ωριμάσουν επάνω στο δένδρο προσδίδοντας έτσι έναν ιδιαίτερα γευστικό καρπό (‘ροδάκινα ώριμα από το δένδρο’). Η εμπορική επιτυχία του ροδάκινου του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού στηρίζεται στο ότι συγκομίζονται σε σχετικά ώριμο στάδιο και συσκευάζονται στο κτήμα από τους ίδιους τους παραγωγούς αποφεύγοντας οποιαδήποτε καταπόνηση στη γραμμή διαλογής. Αυτή είναι και η ποιοτική διαφορά ενός ‘κλαρίσιου ροδάκινου’ από ένα οποιοδήποτε άλλο ροδάκινο λιγότερο ώριμο, που τα τελευταία χρόνια τα πλεονεκτήματα του εκτιμώνται ιδιαίτερα από αγορές της Ευρώπης ως μια ειδική ανώτερη ποιοτική κατηγορία ροδάκινου, μοναδική στην παγκόσμια αγορά.
Το αντικείμενο του Έργου VELVITA PEACH αφορούσε την ανάδειξη αλλά και τη βελτίωση της γευστικής ποιότητας του ‘κλαρίσιου ροδάκινου Βελβεντού’ με συλλεκτικές και μετα-συλλεκτικές δράσεις. Πιο συγκεκριμένα, οι στόχοι του Έργου ήταν η δημιουργία μεθόδου προσδιορισμού και καταγραφής των γευστικών ποιοτικών χαρακτηριστικών του ‘κλαρίσιου ροδάκινου’ , η συστηματική μελέτη των ποιοτικών χαρακτηριστικών διαφόρων σημαντικά εμπορικών ποικιλιών ροδακίνων που καλλιεργούνται στην περιοχή του Βελβεντού, η δημιουργία και η διάδοση ενός ολοκληρωμένου συστήματος κριτηρίων συγκομιδής ροδακίνων, η εμπορική εφαρμογή και ένταξη στην παραγωγική διαδικασία της τεχνολογίας της μεθωρίμανσης ροδακίνων καθώς και η επιστημονική προετοιμασία για τη βελτίωση του προϊόντος ‘ροδάκινα έτοιμα προς κατανάλωση.
Σκοπός του έργου VELVITA PEACH ήταν να συμβάλλει στη βελτίωση του παραγωγικού μοντέλου ‘κλαρίσιο ροδάκινο Βελβεντού’, παρέχοντας τεχνογνωσία σε κομβικά σημεία της παραγωγικής διαδικασίας για τη βελτίωση της ποιότητάς τους. Η καινοτομία της πρότασης έγκειται στο γεγονός ότι μεταφέρει την τρέχουσα γνώση για τη διαχείριση των ροδακίνων του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού πέραν του σημερινού επιπέδου καθώς για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε αντίστοιχη έρευνα στη χώρα μας. Ως εκ τούτου, οι υφιστάμενοι ροδακινο-καλλιεργητές του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού’ (> 400 ενεργοί παραγωγοί-μέλη) πρόκειται άμεσα να επωφεληθούν.
Τα αποτελέσματα του VELVITA PEACH αναμένεται να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα των συμμετεχόντων επιχειρήσεων/ιδρυμάτων μέσω της δημιουργίας νέα γνώσης, βελτιωμένων προϊόντων και υπηρεσιών. Πιο συγκεκριμένα, τα άμεσα οφέλη για τον ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού, απορρέουν από την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, μια και το ιδιαίτερο αυτό προϊόν (‘κλαρίσιο ροδάκινο Βελβεντού’) θα μπορεί να ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις των πελατών του εσωτερικού και του εξωτερικού (Ευρωπαϊκά S/M κ.α.), την αναμενόμενη προώθηση των ροδακίνων στην εσωτερική και εξωτερική αγορά και αύξηση των πωλήσεων, την ενίσχυση των εξαγωγικών δυνατοτήτων των ροδακίνων εξαιτίας της βελτίωσης της συντηρισιμότητάς τους, τη διαφοροποίηση έναντι του ανταγωνισμού με τη δημιουργία νέων προϊόντων (‘ροδάκινων ώριμων από το δένδρο’), την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των ροδακίνων προς όφελος των παραγωγών και του διακινητή.
Κατά την υλοποίηση του έργου, είκοσι διαφορετικές ποικιλίες που καλλιεργούνται στην περιοχή του Βελβεντού Κοζάνης (ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού) επιλέχθηκαν με σκοπό τον προσδιορισμό των ποιοτικών χαρακτηριστικών τους. Για την κάθε ποικιλία συγκομίστηκαν καρποί δύο διαφορετικών βαθμών ωρίμανσης, τόσο κατά την εμπορική συγκομιδή, όσο και κάποιες ημέρες αργότερα, ανάλογα με την εκάστοτε ποικιλία. Προσδιορισμός των φυσιολογικών χαρακτηριστικών πραγματοποιήθηκε κατά την ημέρα της συγκομιδής, καθώς και μετά από παραμονή των καρπών σε θερμοκρασία δωματίου (20 oC) για 2 ημέρες, αφότου είχε προηγηθεί ψυχρή συντήρηση (0oC) για 5 ημέρες. Κατά το τελευταίο χρονικό σημείο πραγματοποιήθηκε επιπλέον γευστική αξιολόγηση των καρπών. Μεταξύ των φυσιολογικών χαρακτηριστικών που προσδιορίστηκαν ήταν η απώλεια βάρους των καρπών, η συνεκτικότητα, η περιεκτικότητα σε ξηρό βάρος και διαλυτά στερεά συστατικά, ο ρυθμός αναπνοής και η παραγωγή του αιθυλενίου. Τα γευστικά χαρακτηριστικά που αξιολογήθηκαν αφορούσαν τόσο αντικειμενικούς παράγοντες, όπως η ομοιομορφία και η ένταση της γλυκύτητας των καρπών, όσο και υποκειμενικούς, όπως η αποδοχή της γεύσης των καρπών. Με το πέρας της μελέτης, δημιουργήθηκε μία κατάταξη των εν λόγω ποικιλιών ως προς τα χαρακτηριστικά τους, τόσο τα φυσιολογικά όσο και τα γευστικά. Επιπλέον, αξιολογήθηκε η καταλληλότητα της κάθε ποικιλίας να συγκομίζεται αργότερα από το στάδιο της εμπορικής συγκομιδής, με σκοπό τη βελτίωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών, χωρίς όμως να επηρεάζεται η εμπορική ζωή των καρπών.
